Bewustzijn

Mama, droom ik dit leven of is het echt?

-       Judith, 7 jaar

Al op jonge leeftijd hield het onderwerp ‘bewustzijn’ mij bezig. En ik snap ook wel waar mijn vraag vandaan kwam. Ik droomde vaak, veel, soms in meerdere ‘lagen’ (dat je droomt dat je wakker wordt maar eigenlijk nog ligt te dromen), en ook met enige mate van luciditeit (dat je je bewust bent dat je droomt en je dromen in meer of mindere mate kunt sturen). Wakker worden voelde soms als een deceptie.

Mijn profielwerkstuk ging over slapen (het onderwerp dromen was te psychologisch en dat vak hadden we nog niet op de middelbare school). Ook in mijn opleidingen was en is bewustzijn een centraal thema. Bewustzijn staat (mijns inziens) centraal in de psychologie, waar we de mens proberen te begrijpen. Ook in de kunstmatige intelligentie staat bewustzijn centraal, hierin proberen we “het mechanisme” of “het model” te begrijpen en/of te bouwen.

Bij de Kerntalenten gaat het onder andere over bewust ZIJN (wie je bent). Bij de opleiding tot Holistisch therapeut staat bewustzijn ook centraal, al is het hier nog veel breder gedefinieerd dan in de psychologie.

Oh, en het zal ook vast geen toeval zijn dat mijn zoontje dezelfde naam heeft als een regisseur in wiens films bewustzijn een grote rol speelt.. ;)                                             

Maar hoe kijken wij als mensen eigenlijk tegen bewustzijn aan? Hoe nemen wij waar? Ik geloof dat dat voor iedereen een beetje verschillend is. Wel denk ik dat de wereld om ons heen een grote invloed heeft op hoe wij haar waarnemen. Hoe en waar wij zijn opgevoed en opgegroeid. Met welke mensen wij in contact zijn gekomen. Ook denk ik dat taal hier een grote rol in speelt.

Ik besef me dat, met de opkomst van AI, de definities van de psychologie en de kunstmatige intelligentie over bewustzijn steeds meer in elkaar aan het overlopen zijn. We proberen “het mechanisme mens” te begrijpen. We zijn soms geneigd om naar het computersysteem te kijken alsof het een mens is, maar andersom ook: we zijn soms geneigd om naar de mens te kijken alsof het een computersysteem is.. (als in: mechanisch wereldbeeld)

Ik ben blij om te zien dat er steeds meer ruimte is voor een meer holistische beeld van de mens (al zie ik dat ook die definitie nogal kan verschillen per persoon). Het is goed om ons bewust te zijn van hoe gangbare denkbeelden van hoe de wereld in elkaar zit, ons bewustzijn beïnvloeden.

Als we deze denk- en wereldbeelden kunnen loslaten, wie zijn we dan? Zijn we dan nog wel wie we denken te zijn?